Fren sesi, bir sürücünün servise gitmesindeki en büyük nedenlerden biridir. Karmaşık bir sorun olabilir ve çözümü çoğu zaman zordur. Ama YAVUZSAN kolaylıklar için var.
FREN SESİ NEDİR?
Fren sesi, aracın arka tarafındaki tekerlekte, lastik ile şasi bağlantısı arasında yer alan bir parçada meydana gelen titreşimden kaynaklanır. Ses için genelde fren balatası suçlanır, ancak tekerlek yatağından bilyeli mafsala kadar herhangi bir parçadan da gelebilir. Fren sisteminde biraz titreşim olması normaldir, ancak genelde duyulabilecek kadar yüksek değildir.
A. SES TÜRLERİ
B. SÜRTÜNME YÜZEYLERİ
C. SES SORUNLARINI ÖNLEME
A. SÜRÜCÜLERİN KARŞILAŞTIĞI SES TÜRLERİ
DÜŞÜK FREKANSLI TİTREŞİMLER
AÇIKLAMA:
300 Hz frekans altındaki derin sesler.
NEDENLERİ
• Zayıf tolerans (göbeğe kötü montaj veya aşırı disk kalınlığı farkı).
• Disk hasarı
ÇÖZÜM
Diski değiştirin ve fren grubunun tüm yüzeylerini araç üreticisinin talimatlarına göre temizleyip yağlayın.
ORTA FREKANSLI TİTREŞİMLER – GICIRDAMA
AÇIKLAMA:
300 - 5000 Hz frekans aralığındaki ses.
NEDENLERİ
- Kaliper pistonunun takılarak hareket etmesi,
- Fren diskinin çalışma yüzeyinin düz olmaması,
- Fren balatası yerleştirme hataları,
- ses önleyici sabitleyicilerin (örn. şimler) yanlış hizalanması,
- Fren disk kalınlığının çok fazla azalması.
ÇÖZÜM
- Kaliper bileşenlerini temizleyip yağlayın,
- Fren diskinin düzlüğünün (poyraya yerleştirildikten sonra) 0,1 mm tolerans aralığında olduğundan emin olun.
- Poyra yüzeyini temizleyin, Fren disk yüzeyini makinede işleyin,
- Fren diskini değiştirin ve balataların, şimlerin ve aksesuarların düzgün takıldığından emin olun.
- Ses yoğunluğunu şimlerle azaltmayı değerlendirin veya ses azaltma özellikli fren balataları kullanın.
YÜKSEK FREKANSLI TİTREŞİMLER – CIRLAMA
AÇIKLAMA:
5 kHz'den yüksek frekanslı ses
NEDENLERİ
En sık karşılaşılan cırlama nedeni, fren diskine uygulanması sırasında sürtünme malzemesindeki moleküler titreşimdir.
ÇÖZÜM
Fren balatası takımını değiştirin. Ayrıca, aksesuarların (örn. kaliper klipsleri) doğru aksesuarlar olup olmadıklarını ve düzgün bir biçimde takılıp takılmadıklarını kontrol edin.
ÇOK YÜKSEK FREKANSLI TİTREŞİMLER
AÇIKLAMA:
İnsanın işitme duyusunun en üst limitinden büyük olan, 12 kHz'den yüksek frekansı olan ses.
B. SÜRTÜNME YÜZEYLERİ ÖNEMLİ İPUÇLARI VERİR
Sürtünme yüzeylerinin görünümü, ses sorunlarının nedenleriyle ilgili tipik işaretlerden biridir. Aracı kriko ile kaldırın, balataları sökün ve olası sorunları analiz etmek için sürtünme yüzeylerini inceleyin. Aşağıda sesle ilgili beş belirti yer almaktadır.
BELİRTİLER VE ÇÖZÜMLER
KONİKLEŞMİŞ BALATALAR
GÖRÜNÜM: Dengesiz aşınma, konikleşmiş balatalar
NEDENLERİ: Bozuk kaliper, kaliper kızaklarında sıkışma, aşırı kaliper boşluğu
ETKİLERİ: Balataların erken aşınması, dengesiz fren basıncı, ses
ÇÖZÜM: Balata takımını değiştirin, kaliperin bakım ve servis işlemini gerçekleştirin
DENGESİZ AŞINMA
GÖRÜNÜM: Balata yüzeyinde dengesiz aşınma
NEDENLERİ: Düzensiz aşınmış fren diski (diskte aşınmış contası görülebilir)
ETKİLERİ: Gıcırdama ve titreşim, erken balata aşınması
ÇÖZÜM: Fren disklerini ve balataları değiştirin
AKSTA DENGESİZ AŞINMA
GÖRÜNÜM:Aks takımında aşınmış bir veya daha fazla balata
NEDENLERİ:Kaliper kılavuz pimlerinde ya da pistonda sıkışma
ETKİLERİ:Frenleme sırasında araç bir tarafa çekiyor, balatalarda dengesiz ve hızlı aşınma, gıcırdama ve titreşim
ÇÖZÜM:Tüm kaliper kızaklarına ve pistonlarına bakım yapın, balataları değiştirin. Fren Disklerini kontrol edin
HASAR GÖRMÜŞ ARKA PLAKA
GÖRÜNÜM: Hasar görmüş destek plakası
NEDENİ: Yanlış montaj, takma işlemi sırasında aşırı kuvvet uygulama
ETKİSİ: Verimsiz frenleme, düzensiz aşınma ses ve titreşim
ÇÖZÜM: Tüm fren balatası takımını değiştirin
PİSTONDA HASAR
GÖRÜNÜM: Pistonun neden olduğu ses önleyici özellikler (plastik kaplama / şim)
NEDENİ: Piston tam olarak geri çekilmiyor, ağır fren kullanımı
ETKİSİ: Aşırı ısınma, ses
ÇÖZÜM: Fren balata takımını değiştirin, kalipere bakım yapın
C. SES SORUNLARINI ÖNLEME
Sorunları önlemenin en kolay yolu, fren balatalarının ve kaliperin doğru bir biçimde takılmasını sağlamaktır.
Doğru montaj için öneriler:
• Kaliperin tüm kızaklarını ve pimlerini söküp temizleyin.
• Ağır pas veya zararlı maddelerin olması durumunda, yalnızca kaliperde ve balata ayaklarında olmak şartıyla zımpara kağıdı kullanılabilir.
Not: kaliper kolayca kaymıyorsa bu durum, balataların konikleşmesine veya aksta dengesiz aşınmaya neden olabilir, ki bu da gıcırtıya ve titreşime yol açar
• Serbest hareket etmesini ve kaliper gövdesine kaçmamasını sağlamak için pim mutlaka doğru bir biçimde yağlanmalıdır. Su girmesini önlemek için kayan pimin plastik pabuçlarının durumunu da kontrol edin.
Not: pimler yağlanmamışsa, tutunarak konik aşınmaya ve ses sorunlarına neden olabilir.
• Pistonun serbest hareket edip etmediğini ve tam olarak çekilip çekilmediğini kontrol edin. Bu prosedür, şimin veya plastik kaplamanın hasar görmesini önlemek için gereklidir.
• Fren balatalarının kaliper tutucularına serbest ve kolayca oturup oturmadığını kontrol edin.
• Gerekirse fren balatalarının kenarlarındaki pürüzleri temizleyin.
Not: braket içindeki balata serbestçe hareket etmiyorsa, disklerle sürekli bir hafif temas olabilir, ki bu da gıcırdamaya ve balataların konikleşmesine veya aksta dengesiz aşınmaya yol açar.
• Belli özel durumlarda (örn. eski ve paslı bir kaliper), metal arka plaka ile kızakların araç üreticisinin talimatlarına uygun bir şekilde bakırlı gres ile hafifçe yağlanması önerilir.
Not: sürtünme malzemesine HİÇBİR ŞEKİLDE gres değmemesine dikkat edin.
• Uygun olduğunda fren balatalarına aşınma göstergeleri koyun.
• Kaliper sabitleme cıvatalarını vidalayın.
• Yiv sabitleyici cıvataları yenileriyle değiştirin.
• Doğru sıkma torku ve işlem sırası önerilerine uyun.
• Fren kaliperi takılıyken, fren pedalına üçte bir oranında basın.
• Balatanın geri çekme hareketi de dahil olmak üzere frenin doğru bir biçimde çalıştığından emin olun.
• Tekerleği yeniden takın. Serbest dönüyorsa araç trafiğe çıkmaya hazırdır.
Not: aracı trafiğe çıkarmadan önce fren sisteminin düzgün çalıştığından emin olun.
